Welke coronaregels gelden nog op het werk? En verdwijnt de coronapas voor altijd? Het antwoord op jouw vragen

Dat we vanaf maandag 7 maart overschakelen naar code geel van de coronabarometer. Daardoor verdwijnen de meeste coronabeperkingen. 

De grootste veranderingen daardoor zijn:

• Dat we geen coronapas of Covid Safe Ticket (CST) meer moeten tonen. Het is dus niet meer nodig een bewijs van vaccinatie, herstel of een negatieve test voor te leggen als je op restaurant gaat of een evenement bijwoont.
• Dat de brede mondmaskerplicht verdwijnt. Enkel op het openbaar vervoer en in zorginstellingen moet je er nog een opzetten.

De coronabarometer legt coronaregels vast voor drie sectoren:  publieksevenementen, horeca en vrijetijdsactiviteiten. In code geel betekent dat in de praktijk dat zo goed als alle coronaregels wegvallen.

Evenementen: 

• Geen publieksbeperking
• Geen coronapas of Covid Safe Ticket (CST) nodig
• Mondmaskers niet meer verplicht, FFP2-mondmaskers wel aangeraden aan kwetsbare groepen

Horeca:

• Geen sluitingsuur 
• Geen CST nodig
• Mondmaskers niet meer verplicht, FFP2-mondmaskers wel aangeraden aan kwetsbare groepen

Vrije tijd:

• Mondmaskers niet meer verplicht, FFP2-mondmaskers wel aangeraden aan kwetsbare groepen
• Overnachtingen bij jeugdkampen mogelijk
• Geen capaciteitsbeperking

Om over te schakelen naar een andere kleur van de coronabarometer, wordt gekeken naar twee coronacijfers: het aantal ziekenhuisopnames en de bezetting op intensieve zorg. Voor code geel moeten minder dan 300 coronapatiënten op intensieve zorg liggen en moeten er minder dan 65 ziekenhuisopnames per dag zijn. Daarnaast wordt ook naar de algemene tendens gekeken: zijn de cijfers aan het stijgen of dalen?

"Wanneer je kijkt naar het aantal patiënten op intensieve zorg, dan zitten we daar goed. We zitten zelfs onder de drempel om naar code geel te kunnen gaan", bespreekt viroloog Marc Van Ranst de cijfers. "Wanneer je kijkt naar het aantal ziekenhuisopnames, zitten we er nog fel boven met 132 opnames per dag. Maar de trend is dalend dus dat zal wel in orde komen. Ik denk dat iedereen akkoord is dat we niet moeten wachten om de meeste maatregelen te schrappen."

Viroloog Van Ranst kijkt daarvoor naar andere landen waar de coronaregels al een tijdje geleden op de schop gingen. "In Denemarken heb je nu 9 keer zoveel infecties als wij, in Nederland is dat 3 tot 4 keer zoveel", zegt hij. "Maar het aantal hospitalisaties blijft ook daar onder controle."

"Ik denk dat we ons daaraan kunnen verwachten. Wanneer het virus nog circuleert, en dat doet het nog, dan gaan er meer infecties optreden als maatregelen wegvallen." Zolang dit niet leidt tot meer hospitalisaties is het dus niet gevaarlijk om te versoepelen, aldus Van Ranst.

De verschillende regeringen van ons land komen opnieuw samen op vrijdag 25 maart. 

De mondmaskers vallen overal weg, behalve op het openbaar vervoer en in de zorginstellingen (woonzorgcentra en ziekenhuizen). Op alle andere plaatsen (scholen, horeca, werk, contactberoepen, onderwijs, ...) is het dus niet meer verplicht, niet voor klanten of personeel, niet voor leerkrachten of leerlingen.

Het mondmasker wordt wel nog aangeraden op drukke plaatsen, zeker in binnenruimtes. Kwetsbare personen dragen zelfs best een FFP2-mondmasker.

"Mondmaskers worden een individuele verantwoordelijkheid", vat viroloog Van Ranst samen. "Wij gaan dat meer gebruiken zoals in Azië. We gaan niet ondersteboven zijn wanneer iemand in een drukke winkelstraat nog een mondmasker draagt. En wie verkouden is, draagt in Japan uit beleefdheid een mondmasker."

"Ziekenhuizen, dat is duidelijk", reageert Van Ranst, "daar liggen mensen die heel vatbaar zijn voor virussen. Het kan nooit de bedoeling zijn dat je in het ziekenhuis besmet wordt met het coronavirus."

Volgens de viroloog is daarnaast de ventilatie op het openbaar vervoer niet altijd voldoende. "Vooral bij langdurige busreizen waar de deuren niet continu open en dicht gaan, kan je waanzinnig hoge cijfers krijgen (van de CO2-concentratie, red.). Daar kan je dus besmet raken als er iemand op de bus zit die corona heeft."

In ons land verdwijnt de coronapas. Je moet hem dus niet meer tonen als je op restaurant of naar een theatervoorstelling gaat. Ook in discotheken moet je niet meer kunnen bewijzen dat je gevaccineerd, getest of hersteld bent van het coronavirus.

Toch verwijder je de CovidSafe-app best nog niet, want je kan hem nog nodig hebben op reis.

Als het van Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) afhangt wel. Hij kondigde na de persconferentie van het Overlegcomité aan dat hij blij is dat de coronapas "in geen enkele omstandigheid meer zal gebruikt worden".

Federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) blijft voorzichtiger. "Op korte termijn zal het CST niet meer kunnen gebruikt worden, want vanaf maandag (7 maart, red.) zullen we de app om die te scannen inactief maken. Maar het is niet uitgesloten dat we het CST ooit nog eens nodig zullen hebben", spreekt hij met twee woorden.

Dat zegt ook viroloog Marc Van Ranst. Volgens hem is het zeer optimistisch om te denken dat we de coronapas niet meer zullen gebruiken. "Ten eerste heb je het in sommige landen nog nodig, en ten tweede kan je moeilijk uitsluiten dat het zelfs in ons land nooit meer nodig zal zijn", legt hij uit.

Op het werk blijft afstand houden en een mondmasker dragen als dat niet kan, belangrijk. Telewerk is niet meer verplicht, maar wordt wel nog aangeraden. Teambuildings zijn mogelijk.

"Ik denk dat ik niet anders kan zeggen dan 'ja'", reageert viroloog Van Ranst. "Eigenlijk zeggen we dat al een aantal maanden. Met het huidge virus dat circuleert en de epidemie die de goede richting uitgaat, moet je daar 'ja' op kunnen zeggen."

Daarvoor is het wachten tot woensdag 9 maart. "We hebben vandaag niet gesproken over de quarataine- of teststrategie. Dat wordt woensdag besproken door de ministers van Volksgezondheid tijdens de interministeriële conferentie", zegt minister van Volksgezondheid Vandenbroucke (Vooruit).

"Op vlak van testing zullen we sowieso moeten afschakelen, maar we zullen daarin een keuze moeten maken: ofwel blijven we iedereen met symptomen testen, ofwel gaan we naar een strategie waar we mensen enkel in een klinische context zullen testen."

Tot 9 maart blijven sowieso de huidige test- en quarantaineregels gelden. 

"Het gaat stopgezet worden op de industriële manier waarop het nu bestaat", weet Van Ranst. "Maar ik hoop wel dat er meer van gaat overblijven dan wat er voor de coronacrisis was." Volgens de viroloog blijft het een nuttig instrument om toekomstige virusuitbraken (met het coronavirus of een ander virus) op te volgen.

Dat is moeilijk te voorspellen, aldus viroloog Van Ranst. "Dat hangt van veel factoren af, onder andere of er een nieuwe variant komt waarop het huidige vaccin ook naar hospitalisaties toe minder indruk gaat maken."

"Voor griep hebben we een jaarlijkse vaccinatie", vergelijkt hij. "Normaal gezien evolueren coronavirussen minder snel dan griepvirussen wanneer er geen pandemie is. Dus normaal verwacht je dat het niet elk jaar hoeft. Is het mogelijk dat er nieuwe vaccins komen die bescherming tegen nieuwe varianten gaan bieden? Waarschijnlijk wel. Maar dat gaat dan zijn voor de risicogroepen die nu ook een jaarlijks griepvaccin krijgen." 

Een grote vaccinatiecampagne voor de hele bevolking lijkt minder waarschijnlijk, zegt de viroloog, al is het nooit helemaal uitgesloten. "Dat hangt volledig af van iets wat we niet onder controle hebben: de evolutie van dit virus."